Karel de Grote Hogeschool
Appreciative Inquiry (AI) of waarderend onderzoekend veranderen is een veranderfilosofie die je helpt om veranderingen duurzaam vorm te geven. Waarderend veranderen focust zich op wat goed gaat, richt de aandacht op kansen en geeft energie om aan de slag te gaan omdat ze verandering ziet als iets wat je samen doet.
Waarderend veranderen gaat er van uit dat een organisatie groeit in de richting van datgene wat men onderzoekt. Je zet met alle betrokkenen van het veranderproces een stap, kijkt hoe die uitpakt om daarna een nieuwe stap te ontwerpen. Samen waarderend onderzoeken geeft je teamleden energie en vertrouwen om stappen te zetten en tot actie over te gaan.
Door de principes van waarderend onderzoek te gebruiken, zal je zien dat er andere gesprekken, antwoorden en ideeën ontstaan dan wanneer je analyseert waarom iets niet werkt. Je komt de oplossing immers niet altijd op het spoor door te kijken wat niet lukt.
De zes basisprincipes die de werking van waarderend veranderen verklaren en aansturen zijn:
- Constructionistische principe: Hoe we met elkaar spreken bepaalt onze realiteit. Zet je in op talenten, dan creëer je positieve gesprekken en vragen die aanzetten tot actie. Door onze manier van praten te veranderen, verander je een manier van kijken en dus de werkelijkheid.
- Poëtische principe: Organisaties worden vergeleken met verhalen. Ze zijn verhalen in wording. Een innovatieproces is een nieuw hoofdstuk van een verhaal. Teamleden schrijven mee aan dit nieuwe hoofdstuk. Door te kiezen voor deze benadering zien teamleden innovatieprocessen minder als een te nemen horde, maar eerder als onderdeel van de manier van werken.
- Principe van simultaniteit: Verandering begint op het moment dat we de vraag stellen. Het onderzoek op zich zet de verandering al in gang. Onderzoek is mee de interventie en gaat er niet aan vooraf.
- Anticipatorische principe: Positieve beelden van een mogelijke toekomst zijn zo sterk dat ze mensen al doen bewegen in de richting van dat beeld en die toekomst. De verbeelde toekomst is een motor voor verandering.
- Positieve principe: Het anticipatorisch principe stipte aan dat het verbeelden van de toekomst de motor is voor een veranderproces. Het positieve principe voegt daar aan toe dat je best ook gezamenlijke gesprekken voert over positieve, hoopvolle beelden. Samen spreken over wanneer het al wel lukt, welke talenten mensen daar voor inzetten en hoe die ervaringen en talenten in de toekomst nog meer kan inzetten, creëert energie en zet mensen aan tot het ondernemen van actie.
- Narratieve principe: Verhalen verbinden. Wanneer iemand een verhaal vertelt, zoek je makkelijk naar een gelijkaardig verhaal dat jij meemaakte om te kunnen delen. Hierdoor krijg je het gevoel dat je deel uitmaakt van een groter geheel. Waarderend veranderen gelooft dat door positieve, waardevolle verhalen te delen over het thema van je veranderproces, je mensen met elkaar verbindt. Die verbinding creëert energie om de verandering verder te zetten want meerdere mensen tonen dat het kan of laten zien dat veranderen zoeken is.
De 5D-cyclus
De 5D-cyclus is een veelgebruikte kapstok om concreet aan de slag te gaan met waarderend veranderen als perspectief om veranderprocessen te onderwerpen en uit te voeren.
5D staat voor:
- Define (verwoorden - definieer)
- Discover (verwonderen - ontdekken)
- Dream (verbeelden - dromen)
- Design (vormgeven - ontwerpen)
- Destiny (verwezenlijken - waarmaken)
Bron: S. Tjepkema, Verheijen, L & J. Kabalt (2016). Waarderend veranderen. Aprreciative inquiry in de dagelijkse praktijk van managers. Boom: Amsterdam.