Nieuwe Autoriteit volgens Haim Omer

Haim Omer (geboren in 1949) is een Israëlisch hoogleraar psychologie die een model ontwikkelde van geweldloos verzet en nieuwe autoriteit om met grensoverschrijdend gedrag van kinderen en jongeren om te gaan. Met dat model wil hij ouders en leraren versterken in hun autoriteit of gezag tegenover kinderen en jongeren. Zijn model wordt gebruikt in gezinnen, therapeutische centra en scholen over de hele wereld.

In het boek 'Nieuwe Autoriteit. Verbindend gezag voor het onderwijs. (2020)' legt hij het model uit aan de hand van theorie en voorbeelden.

Omer stelt dat de traditionele autoriteit die gebaseerd is op een grote afstand tussen de gezagsfiguur en het kind, op controle, gehoorzaamheid, hiërarchie en bestraffing moet vervangen worden door een Nieuwe Autoriteit.

Deze autoriteit is gebaseerd op vier basiselementen:

1) Aanwezigheid

In plaats van op afstand tussen de gezagdrager en het kind is de Nieuwe Autoriteit gebaseerd op een vastberaden aanwezigheid. Leraren en begeleiders laten zien en horen aan de kinderen dat ze aanwezig zijn op school. Gewelddadige incidenten en pestgedrag komt vaak voor op plaatsen waar er minder toezicht of aanwezigheid is. Haim Omer pleit ervoor om ook op die plaatsen (gangen, toiletten, afgeschermde hoekjes van de speelplaats) toezicht te houden. Daarvoor moet er een duidelijk toezichtsrooster opgesteld worden.

2) Zelfbeheersing

In plaats van controle en gehoorzaamheid is de Nieuwe Autoriteit gebaseerd op zelfbeheersing van de opvoeder. Dat betekent dat leraren en andere middagbegeleiders proberen om niet zelf mee in het conflict te stappen en het te laten escaleren. De leraar en begeleider probeert rustig te blijven. 'Smeed het ijzer als het koud is', zo schrijft Haim Omer. Daarmee wil hij zeggen dat je als leraar of begeleider niet onmiddellijk moet optreden als een kind grenzen overschrijdt. Het is beter om niet overhaaste maatregelen te nemen maar om het even te laten zakken, na te denken over een aanpak en er later op terug te komen. Je kan gerust aan een kind dat tijdens de middagspeeltijd een conflict heeft met een ander kind en agressief heeft gehandeld, de volgende dag vragen om zich te verontschuldigen.

3) Ondersteuning

De Nieuwe Autoriteit is gebaseerd op samenwerking. Leraren, middagbegeleiders en directie zijn één team dat samen het gezag over kinderen hanteert. Ze staan niet alleen maar kunnen elkaar op elk moment erbij roepen om elkaar te steunen. Omer pleit er ook voor om samen te werken met ouders. Dat start met het opzetten van een positief contact van bij de start van de schoolcarrière. Zo ontstaat er een bondgenootschap tussen school en ouders. Bij kinderen die agressief en gewelddadig gedrag vertonen op school, worden de ouders volgens de methode van de Nieuwe Autoriteit onmiddellijk op de hoogte gebracht en betrokken. Voor sommige leerlingen is er dagelijks contact tussen de school en de ouders.

4) Volharding

In plaats van onmiddellijke bestraffing is de Nieuwe Autoriteit gebaseerd op volharding en geduld. De leraar of middagbegeleider hoeft niet onmiddellijk te reageren. Hij kan tot rust komen, zich voorbereiden en een planning maken en ondersteuning bij collega's en directeur vragen. Volgens Omer maakt het principe van volharding de leraar (of middagbegeleider) een figuur met continuïteit. Hij laat zien dat hij gebeurtenissen onthoudt. De leraar vormt zo de verbinding tussen wat er gisteren is gebeurd en wat er morgen zal komen.

De methode van de Nieuwe Autoriteit hanteert een aantal reacties of maatregelen ten aanzien van problematisch gedrag van kinderen. Basisregel daarbij is dat de verbondenheid met kinderen blijft. Omer heeft het over waakzame zorg voor het kind of de jongere. De maatregelen worden getroffen omdat de volwassene verantwoordelijk is voor de veiligheid van het kind, niet om het kind te straffen.

Al naargelang de ernst van de incidenten kan de leraar een gedetailleerd verslag maken dat naar de ouders en alle leraren gestuurd wordt. Kinderen kunnen gevraagd worden om via herstelacties de aangerichte schade te herstellen. Omer heeft het ook over 'de aankondiging'. Daarin leest de leraar een verslag voor aan de leerling waarin hij in de wij-vorm uitlegt op welke manier de school het problematische gedrag van de leerling gaat aanpakken: bijvoorbeeld door de leerling continu in de gaten te houden, de ouders elke dag te bellen, ... De sit-in is een ceremonie waarbij de leraren, soms vergezeld van de ouders, samen tonen dat ze zich verzetten tegen het destructieve gedrag van de leerling en dat ze zich zullen inzetten voor verandering. De sit-in voegt aan de aankondiging een belangrijk element toe: een rustige, vastberaden en stille aanwezigheid van tien minuten De leraren wachten tot de leerling een oplossing voorstelt.