Je hoeft niet bij elke overtreding in te grijpen. Soms mag het gedrag er gewoon zijn en is er geen probleem als er een regel overtreden wordt.

In Bloemendaal in Schoten spelen kleuters en kinderen van de lagere school op aparte delen van de speelplaats. Zo voorkomt de school dat kleuters omvergelopen worden door hevig spelende tieners. Op de kleuterspeelplaats staan een aantal grote jongens. Ze spelen met de kleuters. Begeleiders zien dat maar grijpen niet in. Er is geen reden om de jongens te wijzen op de regel.

Je kunt aangeven dat bepaald gedrag voor jou of volgens de regel onacceptabel is. In een opbouwende ik-boodschap benoem je het gedrag van het kind en verwijs je naar de regel die het kind overtreedt. Vervolgens geef je aan wat het gevolg is van het gedrag.

In de Vrije Basisschool in Putte is er een groot grasveld waarop kinderen mogen spelen. Dat grasveld wordt ook door de jeugdbeweging gebruikt. Zij bouwen daar kampen. De regel is dat kinderen tijdens de middag niet in de bosjes mogen spelen, in die kampen. De middagbegeleider die toezicht doet op het grasveld houdt de hele tijd in het oog of kinderen naar de bosjes gaan. Als ze ziet dat dat gebeurt, gaat ze naar de kinderen toe en zegt ze dat dat niet mag omdat die kampen van de Chiro zijn. Ze vertelt dat de kinderen van de Chiro het niet leuk vinden dat hun kamp afgebroken wordt. De leerlingen gaan niet in discussie en komen terug naar het grasveld.

In De Speelvogel in Deurne waren er tijdens de middag problemen met de speelwinkel. Materiaal werd niet teruggebracht of niet opgeruimd en werd vaak kapotgemaakt. Elke klas kreeg van de directeur de opdracht om één actie te bedenken om dat gedrag te voorkomen en aan te pakken.  

Je kunt kinderen als ze bijvoorbeeld agressief zijn even opzij zetten. Je geeft hen een time-out. De time-out is niet bedoeld als straf maar als middel om de emotionele temperatuur te doen dalen. Na de time-out ga je met het kind in gesprek over zijn gedrag.

Dokata in Gent stelde een leerlingenbegeleider aan voor de middag. Deze leraar heeft tijd en ruimte om in gesprek te gaan met kinderen die regels overtreden. Ook na de speeltijd kunnen er gesprekken gevoerd worden.

In Sleutelhof in Rumst helpen de begeleiders elkaar wanneer ze niet weten hoe ze met een kind kunnen omgaan.

Straffen en belonen zijn gebaseerd op operante conditionering of instrumenteel leren. Dat is een leerproces waarbij een respons in een bepaalde context gevolgd wordt door een bekrachtiger of bestraffer. De begeleider gebruikt macht om gewenst gedrag te bekomen. Het voordeel van straffen en belonen is dat je op die manier een snelle gedragsverandering verkrijgt. Het nadeel is dat de motivatie om gedrag te veranderen extrinsiek is. De oplossing is kortstondig en tijdelijk. Vaak wekken straffen boosheid en wrok op bij kinderen in plaats van inzicht. Bovendien schaadt straffen de relatie tussen het kind en de begeleider.

Op school leven kinderen in een grote groep samen. Om dat samenleven te waarborgen kan een straf soms nodig zijn. Maar het mag niet dè manier zijn om kinderen te beteugelen. Het is beter om naar de redenen te zoeken die achter het gedrag van kinderen schuilen.

Omgaan met overtredingen van regels tijdens de middag is niet gemakkelijk. De groep is vaak groot, het aantal begeleiders vaak te klein om  doorgedreven toezicht te doen. Begeleiders geven aan dat ze niet weten hoe ze sommige kinderen moeten aanpakken. Een toverformule bestaat niet. Als opvoeder willen we kinderen via de regels die we stellen ook waarden bijbrengen. We willen kinderen ervan overtuigen dat het de moeite waard is om die waarden over te nemen. Helaas lukt dat niet overal en altijd. Gordon stelt in zijn boek dat mensen die met kinderen werken soms moeten aanvaarden wat ze niet kunnen veranderen.