Versterk en waardeer je middagbegeleiders

Middagbegeleider is geen aantrekkelijke job op het gebied van verloning en werkuren en dat zorgt voor veel personeelsuitval en -wissels. Directeurs vinden weinig tijd om naast hun lerarenteam ook deze groep te ondersteunen. Vorming en begeleiding zijn maar minimaal aanwezig. Algemeen kunnen we dus zeggen dat middagbegeleiders vaak ondergewaardeerd worden op school.

Middagbegeleiders zelf geven aan dat ze geconfronteerd worden met onrespectvol gedrag van kinderen.

“Dat zeggen ze dikwijls, ik moet naar u niet luisteren. Pardon? Jij bent geen juf hier. En dan?”
Begeleider
Bloemendaal

Voor middagbegeleiders is het belangrijk dat het lerarenteam achter hen staat.

“Ik denk dat gewoon door de leerkrachten zelf, klassikaal, al eens mag aangegeven worden: dat al de juffen die hier helpen, eender of die hier continu staan of eens een keer mee komen helpen of … dat daar evengoed moet naar geluisterd worden en dat daar evengoed respect moet aan worden gegeven.”
Begeleider
Bloemendaal

In alle scholen die deelnamen aan het onderzoek hebben we de tijd genomen om de middagbegeleiders uitgebreid te bevragen over hun ervaringen tijdens de middagpauze op school. We luisterden naar de knelpunten waarop zij stoten en de noden die zij hebben. Alleen al door hun stem te betrekken bij het onderzoek toonden scholen waardering voor hun taak. Scholen geven daardoor immers aan dat ze de mening van de begeleiders belangrijk vinden.

In de Speelvogel in Deurne schakelden we een pedagogisch ondersteuner in die een participatief traject opzette met de middagbegeleiders. De bedoeling van het traject was de middagbegeleiders te versterken in hun taak. De ondersteuner werkte met een groepje van vijf middagbegeleiders. Ze bevroeg hun noden. Ze ging tijdens de middagpauze participatief observeren. Ze voorzag een aantal inhoudelijke themasessies over emoties en prikkelverwerking bij kinderen, over welbevinden en betrokkenheid en over nieuwe autoriteit. Daarnaast zette ze individuele werkbegeleiding in. Ze liep verschillende keren mee met een begeleider tijdens de middagpauze en gaf direct feedback op acties van middagbegeleiders.

Begeleider knoopt schoenveter van een kind

De school ondernam ook acties om de middagbegeleiders te versterken in hun taak. Ze voorzag aanvangsbegeleiding voor startende middagbegeleiders. Beginnende begeleiders lopen eerst een aantal weken mee met een leraar. De begeleiders kregen een plaatsje in de lerarenkamer om hun spullen te leggen. De directeur plande bovendien overleg en intervisiemomenten in met de middagbegeleiders. Op het einde van het schooljaar organiseerde de directeur een etentje met alle middagbegeleiders om hen te bedanken voor het afgelopen schooljaar.

Middagbegeleiders gaven aan dat ze door deze acties het gevoel kregen dat wat ze doen belangrijk is, iets wat ze voordien vaak misten. Ze durven nu sneller aankloppen bij de directeur en het lerarenteam als ze op problemen stuiten. Andersom spreken de directeur en de leraren hen zelf sneller aan om te vragen hoe de middag verliep. De groep had geleerd om meer te delen onderling en algemeen namen hun motivatie en zelfvertrouwen toe.

“Het eerste wat in mij opkomt als ik denk aan dat traject met Sarah (de pedagogisch ondersteuner) is dat ik meer zelfvertrouwen gekregen heb.”
Begeleider
De Speelvogel

Basisschool de Zonnebloem in Antwerpen werkt met een diverse groep van vrijwilligers. Ze proberen deze vrijwilligers zoveel als mogelijk in het team te integreren maar dat is niet zo evident.

"De vrijwilligers zijn vaak mensen die het in de maatschappij wat moeilijker hebben. Vaak ja... introverte mensen of mensen die wat meegemaakt hebben in hun leven en die dat sociale contact terug zoeken. We hebben bijvoorbeeld een dame die een hersenbloeding heeft gehad en die voordien op een notariaat werkte. De eerste keer dat zij terug buiten kwam, dat was om hier op school te komen voorlezen. En die vrouw is terug herboren bij wijze van spreken omdat ze dat hier terug kan doen. We hebben nu ook een meisje, die is ultraverlegen. Je ziet dat aan alles dat ze dat moeilijk vindt hier. Maar je ziet ook dat ze groeit."
Directeur
De Zonnebloem
"Ik denk wel dat we proberen om hen als collega te behandelen. Het zijn vrijwilligers, het kind moet een naam hebben, maar we proberen hen ook wel te betrekken bij de school. Op alle activiteiten die er zijn, worden ze uitgenodigd. We zitten met hen twee, drie keer per jaar samen om een broodje te eten en eens te reflecteren van wat draait er goed, wat draait er niet goed."
Directeur
De Zonnebloem
"Je voelt ook dat die vrijwilligers zich vaak beter voelen in de wereld van kinderen dan in die van volwassenen. Maar je voelt ook dan het probleem van de tucht."

"Dat is het jammere: je bouwt daar iets mee op, ze kennen de structuur. Ze winnen het vertrouwen van kinderen. De kinderen weten dan van bij die persoon pakt dat, bij die niet. Dan valt die vrijwilliger weer uit en komen er weer anderen. Dat is voor ons ook moeilijk van ‘kijk je moet luisteren naar die mensen’ en ‘je moet ook naar die luisteren’ maar dan denken die ook van ‘ja, vandaag is het die en morgen is het…’ Je weet zelf ook hoe een vijfjarige dan redeneert."
Directeur
De Zonnebloem

In Hippo's Hof in Gent wordt de middagpauze begeleid door begeleiders van de buitenschoolse opvang (de Stibo). De school zet sterk in op samenwerking tussen leraren en begeleiders en integreert de begeleiders zoveel mogelijk in het team.

"Ik vind dat eigenlijk heel belangrijk. Want volgens de letter van de reglementen en van de contracten, moeten we dat eigenlijk niet doen, hen betrekken. Zij zijn toezichters. Ik vind dat dat niet klopt. Zij doen veel meer dan toezien. Zij zijn hier elke dag, zij zijn elke dag met de kinderen in contact, zij doen ook de avondopvang dus ze kennen de kinderen zeer goed. Ik vind dat veel meer dan toezicht dus ik sluit ze in ons team in en dat betekent dat zij ook naar vergaderingen moeten komen, dat zij ook naar de pedagogische studiedag moeten komen. Dat zij ook een stukje opgeleid zijn in ons verhaal. En dat als er schoolbrede discussiepunten zijn, dat gaat dan vaak over de speeltijd en de middagmaaltijd, dat zij daarin betrokken zijn."
Directeur
Hippo's Hof
"Je moet wel mensen hebben die het aankunnen om die extra tijd erin te steken. Om mee naar pedagogische studiedagen te komen en naar avondvergaderingen. Ze moeten daarvoor openstaan. En ze moeten bereid zijn om over zichzelf te reflecteren. Dat kan niet iedereen. Vorig jaar had ik iemand die dat echt niet kon en niet wilde en dat contract heb ik moeten beëindigen."
Directeur
Hippo's Hof
"We doen altijd een overgangsmoment, het eerste kwartier na de lestijd 's middags en het laatste kwartier van de middagspeeltijd. Dan sluiten leraren aan omdat dat ook een moment is van communicatie-overdracht. Omdat ja, wij vinden welzijn en welbevinden heel belangrijk dus het is ook belangrijk dat als een kind een slechte voormiddag heeft gehad in de klas, dat dat meegegeven wordt aan de toezichters. Zodat ze weten dat ze een beetje meer geduld moeten hebben met dat kind, of wat strenger moeten zijn."
Directeur
Hippo's Hof